Omgaan met kansarmoede in de klas
De culturele mismatch tussen de school en jongeren uit sociaal zwakkere groepen is zelden (enkel) te wijten aan een cultuurverschil op basis van waarden, idealen en normen, maar evenveel, en wellicht nog meer, aan sociale en economische afstand en ongelijkheid ( Sierens, 2007 Sierens, S. (2007). Leren voor diversiteit. Leren in diversiteit. Burgerschapsvorming en gelijke leerkansen in een pluriforme samenleving. Een referentiekader. Universiteit Gent: Steunpunt Diversiteit & Leren. ). Daarom gaan we hier dieper in op kansarmoede in de klas.
Oefening met casussen Omgaan met kansarmoede in de klas
Omgaan met kansarmoede in de klas kunnen we doen:
- Door armoedekloven te overbruggen.
- Via leren IN diversiteit.
- Vanuit een basishouding tegenover diversiteit op basis van de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit.
Omgaan met kansarmoede op school reikt echter verder dan de klas. Geïsoleerde inspanningen werken uitputtend en dragen niet bij aan een beleid met continuïteit. Het aanpakken van kansarmoede is dan ook een zaak van de hele school (Ga naar: Aandacht voor kansarmoede onder 'Aan de slag op school!').
Armoedekloven overbruggen in de klas
Illustratie door Sandra De Haan
De houding die we tegenover kansarme kinderen aannemen dient niet anders te zijn dan tegenover andere leerlingen. Daarom verwijzen we hier naar de basishouding die we aanraden om de culturele mismatch te overbruggen.
Zoals aangegeven gaat kansarmoede echter ook, zij het niet meer, gepaard met een specifieke sociale en economische ongelijkheid. Bart De Myttenaere zet in zijn boek ‘In vrije val. Armoede in België’ ( De Myttenaere, 2003 De Myttenaere, B. (2003). In vrije val. Armoede in België. Manteau, met de steun van Welzijnszorg en Cera. ), 5 ‘kloven’ tussen meer- en minder gegoeden uiteen. Hierbij wijzen we erop dat deze 5 kloven slechts een bril zijn om naar armoede te kijken. We dienen ons dus te behoeden voor de val van stereotypering!
Aan de hand van deze 5 kloven illustreren we een aantal do’s & don’ts voor leerkrachten en de school.
Kansarmoede & leren IN Diversiteit
Ze spreken op school van de Ardennen, de zee, over pretparken, ... alsof wij daar allemaal al geweest zijn (Uit: Stad Antwerpen, 2003 Stad Antwerpen (2003), Kansen in onderwijs. ).
De aangeboden leerinhouden zijn voor jongeren soms onherkenbaar en levensvreemd. De handboeken, verhalen, opdrachten en vragen sluiten niet aan bij wat jongeren ervaren en beleven en bieden zo geen identificatiemogelijkheid. Tegelijkertijd wordt onvoldoende ingespeeld op de sociale bagage en sterk ontwikkelde zelfredzaamheid. Hier worden kansen verspeeld om hun zelfvertrouwen en zelfwaardegevoel te ondersteunen.
We verwijzen dan ook naar ‘Diversiteit integreren in het onderwijsproces’ om met kansarmoede om te gaan door te leren IN diversiteit. Centraal in deze strategieën staat een positieve bevestiging van verschillen en een respectvolle houding tegenover ieders eigenheid en competenties.
