Schoolcultuur binnen een schoolklimaat

Wanneer we spreken over de schoolcultuur kunnen we dit niet loskoppelen van het schoolklimaat. In het werken aan een positief schoolklimaat waar leerlingen zich welkom, (h)erkend en veilig voelen kunnen acties ondernomen worden op verschillende niveaus. Hierbij gebruiken we de preventiepiramide van Johan Deklerck ( Deklerck, 2011 Deklerck, J. (2011). De preventiepiramide. Preventie van probleemgedrag in het onderwijs. Leuven: Acco. ). We kiezen voor dit model omdat deze de nadruk legt op preventie in plaats van het aanpakken van een probleem.

 

Leesvoer:
Niveau 0: School en samenleving

Scholen staan niet los van de samenleving. Opvoeding en onderwijs zijn niet los te zien van wat er in de maatschappij gebeurt. Wat zich op dit niveau afspeelt heb je als school niet in de hand. Dit niveau bepaalt mee de mogelijkheden en de beperkingen van preventie op school.

Niveau 1: Schoolcultuur

De schoolcultuur wordt ook wel eens het schoolklimaat genoemd, dit omdat de cultuur van de school doorsijpelt in alle activiteiten in de school en dus ook de andere drie niveaus (niveau 2-3-4). De cultuur loopt dus als een rode draad doorheen de hele organisatie. Op dit niveau investeer je in het leer-, werk- en leefklimaat van de school. Op een (in)formele manier versterk je het welbevinden en betrokkenheid van mensen. In het positief omgaan met diversiteit is het integreren van de didactische voorwaarden voor leren IN diversiteit en de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit in de schoolcultuur onontbeerlijk.

Eén van de acties van het Technisch Instituut Sint-Vincentius Torhout om het welbevinden van de leerlingen te verhogen, is het uitgewerkte aanbod voor middagactiviteiten – “Midanimo”. De leerlingen worden daar zeer sterk in betrokken. Het aanbod is erg gevarieerd: poker spelen, aerobics, Spaanse les, Italiaans voor beginners, mountainbike, mocktails shaken, muziek over de middag, filmweek, haar opsteken, Duits (handig bij de ski-uitstap), ontspannen voor de examens, tips bij het maquilleren (met schoonheidsspecialiste), ... De leerling kan bijna elke middag kiezen tussen verschillende activiteiten. Telkens bekijkt de verantwoordelijke hoe hij de inbreng van de leerlingen kan vergroten: leerlingen mee laten organiseren en op zoek gaan naar hun interesses. Zo worden ze bij het muziekprogramma aangepord om eigen verzoeknummers mee te brengen. Een leerkracht die in het weekend dj is, begeleidt dit. Gratis gitaarlessen worden gegegeven omdat niet alle leerlingen naar de muziekschool kunnen. Zo tracht de school de talenten van de leerkrachten volop te benutten. (Uit: De Mets, 2011 De Mets, J. (2011). Preventie en remediëring in het secundair onderwijs. Verslagboek intervisie naar aanleiding van de oproep “Kansarmoede en onderwijs. Is het aanbod inzake preventie en remediëring voldoende afgestemd op àlle leerlingen (en hun ouders)?”. Brussel: Koning Boudewijnstichting.  , p. 29)
 
Aan de slag!
 
Ga als leerling zelf aan de slag om van jouw school een sfeervolle school te maken

Sfeer op school

» Meer weten?
Handreiking voor een interculturaliseringstraject

De ICO-mobiel

» Meer weten?

CPS Diagnose-instrument schoolcultuur

» Meer weten?
Lessenpakket om te werken aan een positieve schoolcultuur

Lessen in geluk

» Meer weten?
 
Leesvoer:
Niveau 2: Algemene preventie

De aandacht richt zich hier op het versterken van de mogelijkheden en de draagkracht van mensen/structuren. Door deze sterker te maken en/of beter te ondersteunen, voorkom je dat zij in de ‘probleemzone’ belanden. De aanpak is indirect: energie wordt geïnvesteerd in positieve maatregelen. Het gunstige effect hiervan laat zich niet meteen meten.

Concreet kun je dit vertalen in:

Niveau 3: Specifieke preventie

Hieronder vallen maatregelen die rechtstreeks bedoeld zijn om specifieke problemen te voorkomen. Deze moeten in balans zijn met niveau 2.

Voorbeelden van maatregelen die op dit niveau kunnen ondernomen worden zijn:

Niveau 4: Probleemaanpak

Hier wordt de aandacht gericht op een probleem dat zich voordoet. Dit probleem wordt op een directe manier opgelost, verminderd, hersteld of voorkomen. De aanpak richt zich hier tot de directe betrokkenen en de context waarin het probleem zich heeft gesteld.

Voorbeelden:

  • De No Blame-aanpak voor het aanpakken van pestgedrag.
  • Het opstellen van een gedragscontract.
  • Time-out voor leerlingen met gedragsproblemen.
  • ... 
Creative Commons License