Cultuur en sociale contexten

Cultuur is een verschijnsel dat, in meerdere of mindere mate, wordt gedeeld door mensen binnen eenzelfde sociale context.

Deze sociale contexten kunnen zich situeren op verschillende niveaus. Zo kan een cultuur gebonden zijn aan een samenleving (bv. de Chinese, Oost-Europese of West-Vlaamse cultuur), een organisatie (bv. de bedrijfscultuur van Apple), een groepering (bv. de ‘surfcultuur’ of ‘Islamitische cultuur’) of een bepaalde setting zoals een school, een buurt, ... ( Hoffman, 2006 Hoffman, E. (2006). Interculturele gespreksvoering: theorie en praktijk van het TOPOI-model. Houten : Bohn Stafleu Van Loghum. ; Pinto, 2007 Pinto, D. (2007). Interculturele communicatie. Een stap verder. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. ). Dit geeft meteen de sterke verbondenheid weer van culturele en sociale achtergrond. Zo kunnen we een welbepaalde straatcultuur onder jongeren niet loskoppelen van de sociaal-economische context waarin deze jongeren opgroeien. Ook kunnen we bestaande schoolculturen moeilijk bekijken zonder rekening te houden met de middenklasse-achtergrond waaruit de meerderheid van het schoolcorps afkomstig is.

Laten we het voorbeeld van de school even naderbij bekijken.
Binnen deze setting zijn er bepaalde waarden en omgangsvormen die specifiek kenmerkend zijn voor de school. Zo bevinden leerlingen zich in meerdere of mindere mate in een hiërarchische relatie tegenover hun leerkrachten. Dit kenmerk van de schoolcultuur vinden we bijna universeel terug. Verder is de school een deelgemeenschap binnen een samenleving, waardoor de (dominante) cultuur binnen de samenleving ook doorsijpelt binnen de schoolcultuur . Dit maakt dat we ook heel wat internationaal verschillende schoolculturen kunnen onderscheiden.

In een betrekkelijk homogene samenleving levert de relatie tussen de schoolcultuur en omgeving weinig spanningen op, omdat de waarden die in de samenleving gelden, ook op school worden nagestreefd. In een multiculturele samenleving, met sterk uiteenlopende thuisculturen, is de aansluiting met de schoolcultuur minder vanzelfsprekend. Daar kunnen de normen, waarden en handelingen die op school gelden danig verschillen van de normen, waarden en handelingen van de thuiscultuur waarin leerlingen opgroeien ( Sierens, 2007 Sierens, S. (2007). Leren voor diversiteit. Leren in diversiteit. Burgerschapsvorming en gelijke leerkansen in een pluriforme samenleving. Een referentiekader. Universiteit Gent: Steunpunt Diversiteit & Leren.  ).