6 didactische voorwaarden voor leren IN diversiteit

Photo credit: cavale via photopin cc 

Het creëren van een krachtige leeromgeving voor àlle kleuters doen we vanuit de 6 didactische voorwaarden voor leren IN diversiteit. Hieronder vertalen we elke voorwaarde naar de context van de kleuterklas. 

Een veelzijdige en gevarieerde aanpak 

• Wissel klassikale- en groepsactiviteiten af. Activiteiten die veel concentratie vragen vinden bij voorkeur in de voormiddag plaats. Kleuters kunnen in beperkte mate hun concentratie aanhouden. Door een goede afwisseling zullen de kleuters niet overbelast worden.
• Zorg voor een evenwichtige spreiding aan activiteiten. Dit zorgt ervoor dat kleuters niet teveel prikkels voelen, niet wild aan de slag gaan in de klas. Dit komt tegemoet aan de rustige sfeer en vlot verloop in de klas
• Voorzie voldoende kansen voor zelfstandig spel. Zelfstandig spel biedt veel mogelijkheden op vlak van taal, fantasie, samenspel. Bovendien kunnen alle intelligenties aan bod komen via verschillende mogelijkheden in zelfstandig spel.
• Zelfgemaakte nieuwjaarsbrieven, cadeautjes, kaartjes,… voor Vaderdag, Moederdag, Nieuwjaar,… zijn zoveel leuker. Dit drukt bovendien ook de kosten voor alle ouders.

Maak zoveel mogelijk gebruik van kostenloos materiaal bij beeldende activiteiten. Zo geef je het goede voorbeeld in de klas en kunnen ouders/kleuters ideetjes opdoen om ook thuis aan de slag te gaan met vindmaterialen.

Samenwerkend leren

• Start en eindig de dag met een klassikaal sfeermoment. Dit bevordert het klasgevoel.
• Gezelschapsspelen bieden veel mogelijkheden tot samenwerkend leren.
• Laat kleuters leren-van-elkaar: elke kleuter is uniek, heeft zijn of haar eigen ervaringen en verhalen,… Zelfs in het kringmoment kunnen kleuters van elkaar leren.
• Een specifieke methodiek om aan samenwerkend leren te doen is CLIM.

De leeromgeving verbreden

• Uitstappen hoeven niet altijd geld te kosten: bezoeken aan de post, de bakker, het politiekantoor,… in de omgeving van de school zijn even leuk en leerrijk. Je kan ook vertrekken vanuit de kleuters: beroepen van hun ouders, ouders die een winkel hebben, een gezin met een grote tuin, ouders die samen thuis willen koken,… .
• Ouders kunnen af en toe uitgenodigd worden om mee te helpen met bepaalde activiteiten. Ze kunnen klasuitstappen mee begeleiden, een knutselactiviteit meedoen, komen spelen in de klas, ... . Dit is leuk voor de kleuter én leuk voor de ouder. Dit zorgt ook voor een informeel laagdrempelig moment tussen de kleuterleid(st)er en ouders. Er is iets gemeenschappelijks om over te praten: het gebeuren in de klas, hier-en-nu. 
• Integreer verschillende culturen in de klas. Dit kan je doen door prenten, foto’s, materialen binnen te brengen in de hoeken, in de klas. Let wel op voor stereotiepe afbeeldingen en materialen. Je kan gerust beroep doen op de diversiteit van de eigen kleuters: laat hen foto’s, materialen meebrengen. Zo sluit je ook aan bij hun thuiscultuur en thuiswereld!

Heterogene groepen samenstellen

• Werken in heterogene groepen is nodig. Kleuters moeten leren samenwerken, elkaar helpen,… Door verschillende kleuters, elk met hun eigen talenten, te laten samenwerken kunnen ze elkaar stimuleren, behelpen, ondersteunen.
• Dankzij de verschillen in de groep komt onderhandeling centraal te staan en vormen de veelzijdige verschillen een vertrekpunt.

Breed observeren

• Wanneer je gaat breed observeren probeer je zoveel mogelijk aspecten van een bepaalde kleuter in kaart te brengen. Door breed te observeren kan je je bewust worden van vooroordelen over kleuters en deze ontkrachten.
• Door breed te observeren krijg je zicht op de diversiteit in de klasgroep die je vervolgens kan benutten. 
• Je handelen, beelden over bepaalde kleuters/ouders mogen niet gepaard gaan met vooroordelen & discriminatie. Iedere kleuter heeft zijn sterktes, zwaktes, een eigen achtergrond, een eigen thuiscultuur. Probeer de stereotiepe beelden en vooroordelen te doorbreken, ook binnen de klas. 

Breed evalueren

• Probeer alle observaties, ontwikkelingen in kaart te brengen. Enkel werkjes (bv. contractwerk) of testen (bv. toetertesten) scheppen geen volledig beeld van het kind. Door breed evalueren toe te passen, zorg je ervoor dat de kleuters hun talenten, vaardigheden en kennis op verschillende manieren, momenten kunnen aantonen.
• Stel ook je eigen pedagogisch-didactisch handelen kritisch in vraag. Dit zorgt ervoor dat je op zoek kunt gaan naar nieuwe manieren om alle kleuters te prikkelen en uit te dagen. 

Onder ‘Aan de slag in de klas' vind je een aantal concrete ideeën om betekenisvolle klasactiviteiten op te stellen.