Jongeren uit Brussel over identiteit

Verruim je blik

Doelstellingen

• De standpunten omtrent sociaal-culturele identiteit en/of omgaan met diversiteit van een jongere kunnen samenvatten in eigen woorden. Zo brengt men het sociaal-cultureel bewustzijn onder woorden en wordt men aangezet tot  multiperspectiviteit Omgaan met diversiteit houdt in dat men zich los kan maken van het eigen perspectief, via verschillende invalshoeken naar zaken kan kijken én zich kan inleven in het perspectief van degenen met wie men in interactie treedt. .
• Reflecteren over de eigen visie omtrent sociaal-culturele identiteit en/of omgaan met diversiteit. Deze visie vervolgens in open dialoog kunnen verwoorden.
• De begrippen statische en dynamische visie op cultuur en de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit kunnen toepassen. 

Timing

Middellang (groot deel van een lesuur/volledig lesuur)

Richtlijnen

Met wie?

• De voorgestelde werkvorm 'Denken-delen-uitwisselen' vereist een samenwerking in groepen van 3. 
• Deze oefening kan ook individueel gemaakt worden. Zo gaat echter de meerwaarde van het samenwerkend leren verloren.

Voorbereiding

• Per groep wordt een brief uit Brussel voorzien:
• Brieven uit Brussel - De Vlaamse bril.
• Brieven uit Brussel - Dochter van een zandneger.
• Brieven uit Brussel - Tussenin. 
• Brieven uit Brussel - Een stad die inspireert.
• Brieven uit Brussel - Geïntegreerd ondanks mezelf.
• Brieven uit Brussel - Ismaël, de Ivoriaan.
• Elke deelnemer is op de hoogte van de concepten statische en dynamische visie op cultuur en de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit.  

Opdracht

Denken

Dit deel van de opdracht wordt individueel gemaakt. 

1. Lees de brief uit Brussel.
2. Vat samen. Maak een samenvatting van de standpunten die deze jongere inneemt. Verwoord deze in je eigen woorden.
3. Reflecteer. Hoe sta je zelf tegenover deze standpunten? Beargumenteer en verklaar je eigen standpunten.
4. Pas de begrippen statische en dynamische visie op cultuur toe op identiteit. Op welke manier komen in deze getuigenissen voorbeelden van complexe of statische visies op culturele identiteit aan bod?
5. Pas de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit toe. Deze jongeren voeren elk een betoog voor omgaan met diversiteit. Welke sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit herken je in dit betoog? Illustreer dit. 

Delen

Deel je antwoorden met je groepsleden. Neem hierbij verschillende rollen op:

• Samenvatter/moderator: vat de standpunten en antwoorden die worden aangehaald samen.
• Notulist & woordvoerder: maakt nota van de standpunten en antwoorden, van de overeenkomsten en onenigheden en voert  het woord bij het uitwisselen van de onenigheden. Op basis van onenigheden worden stellingen geformuleerd die in het ‘uitwisselen’-gedeelte plenair kunnen worden besproken.
• Advocaat van de duivel: stelt evidenties in vraag en stimuleert de groepsleden tot het beargumenteren van antwoorden en kritisch in vraag stellen van de eigen antwoorden. Doet dit ook met de eigen standpunten. 

Op welke vlakken vertonen jullie antwoorden overeenkomsten? Op welke vlakken zijn jullie het oneens? Komen jullie via dialoog tot een consensus of zijn er blijvende onenigheden in jullie antwoorden en standpunten?

Uitwisselen

De onenigheden in de antwoorden en standpunten binnen elke groep worden door de notulist & woordvoerder gecommuniceerd naar de andere groepen toe. De onenigheden in elke groep werden omgevormd tot stellingen die nu plenair worden besproken.  

Ook in dit deel van de oefening kan opnieuw een ‘samenvatter/moderator’, ‘notulist’, ‘advocaat van de duivel’ aangesteld worden om de discussie in banen te leiden.  

Nabespreking

• Verschillende oplossingsmogelijkheden zijn hier mogelijk. Hierbij is het voornamelijk van belang dat men een eigen standpunt of visie helder kan beargumenteren.
• Tijdens de nabespreking van de reflectievraag kan een terugkoppeling gemaakt worden naar de wijze waarop de student de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit aanwezig zijn in zijn of haar antwoorden. Hierbij is het van belang niet zozeer de student af te straffen op het al dan niet ‘naleven’ van deze sleutelcompetenties maar wel na te gaan wat de oorzaken en dieperliggende visies zijn van het al dan niet verwoorden sleutelcompetenties. Hierbij kan uiteraard ook teruggekoppeld worden naar de toepassingsvraag.
• Zowel tijdens de kleine groepsdiscussies als tijdens de plenaire discussies kunnen de competenties voor leren VOOR diversiteit geëvalueerd worden. 

Alternatieven en transfer

Alternatieve werkvormen

•  Elke groep leest verschillende brieven. Vervolgens wordt 1 brief gekozen en besproken. Bij de bespreking van deze brief kan teruggekoppeld of vergeleken worden met de andere gelezen brieven. 

Alternatieve toepassingen

• Analoog aan de brieven uit Brussel kunnen studenten zelf gelijkaardige brieven schrijven waarin ze getuigen over hun eigen identiteitsbeleving. 
• Getuigenissen over de eigen identiteitsbeleving kunnen ook via alternatieve niet-geschreven uitdrukkingsvormen: een foto-reportage, stripverhaal, (animatie-) filmpje, portfolio, collage, … .
• Bij deze alternatieve toepassingen is het cruciaal om steeds de terugkoppeling te maken naar de visie op culturele identiteit en de wijze waarop omgaan met sociaal-culturele verschillen gekoppeld is aan de sleutelcompetenties voor leren VOOR diversiteit. 

Transfer

• Door tijdens de discussie verschillende rollen in te voeren worden verschillende communicatieve vaardigheden geoefend:
• Samenvatten.
• Kritisch nadenken.
• Helder communiceren.
• Via  samenwerkend leren Samenwerkend leren besteedt veel aandacht aan de wijze waarop lerenden elkaar waarnemen en met elkaar interageren. Op die manier kan je werken aan statusproblemen van zwakkere lerenden. De grote troef van samenwerken is dat uiteenlopende perspectieven sneller naar voren komen en kunnen leiden tot gezamenlijke opbouw van kennis.  wordt aan  dialoog & samenwerking De dialoog is de gespreksvorm waarin diversiteit het best tot haar recht komt. Er wordt tijd uitgetrokken om te luisteren en op een evenwaardige manier tot uitwisseling van betekenissen te komen. Samenwerking is de handelwijze waarbij diversiteit als meerwaarde wordt benut. Samenwerken in heterogene groepen kan soms tot conflicten leiden. Maar ook dat is een normaal gegeven waar we moeten leren mee omgaan. ,  leren-van-elkaar We creëren onder invloed van onze interactie met anderen actief nieuwe referentiekaders en stellen de bestaande voortdurend bij. Essentieel hierbij is een basishouding van reflectie en zelfkritiek, zowel op ons zelf als op tradities, verworvenheden, normen en waarden van de groepen waartoe we behoren. ,  multiperspectiviteit Omgaan met diversiteit houdt in dat men zich los kan maken van het eigen perspectief, via verschillende invalshoeken naar zaken kan kijken én zich kan inleven in het perspectief van degenen met wie men in interactie treedt. ,  normaliteit Diversiteit is alomtegenwoordig. We kunnen en mogen op alle mogelijke manieren van elkaar verschillen. Dit houdt geen waardeoordeel in. Het gaat enkel om de vaststelling en principiële aanvaarding van een feitelijke situatie, die plezierig, boeiend en leerrijk kan zijn, maar evengoed verwarrend, vreemd of onaangenaam.  en  Onbevooroordeeldheid & non-discriminatie Omgaan met diversiteit betekent dat we ons bewust worden van onze stereotypen en deze zeker niet laten uitmonden in vooroordelen. We gaan anderen beschouwen als individuen en hen onbevangen observeren in een specifieke context. Daarnaast hoeden we ons ervoor om anderen niet te discrimineren.  gewerkt.