Interculturele markt

Toepassing TOPOI

Doelstellingen

  • De achterliggende visie op cultuur kunnen detecteren in een casusverhaal. 
  • Een casus kunnen analyseren op basis van het TOPOI-model.
  • Alternatieve handelingsmogelijkheden formuleren bij een casusverhaal op basis van de 6 competenties voor leren VOOR diversiteit. 

Timing



Middellang (groot deel van een lesuur/volledig lesuur)

Richtlijnen

Met wie?

  • De voorgestelde werkvorm ‘Denken-delen-uitwisselen’ vereist een samenwerking in duo’s.
  • Deze oefening kan ook individueel gemaakt worden. Op deze manier gaat echter de meerwaarde van het  samenwerkend leren Samenwerkend leren besteedt veel aandacht aan de wijze waarop lerenden elkaar waarnemen en met elkaar interageren. Op die manier kan je werken aan statusproblemen van zwakkere lerenden. De grote troef van samenwerken is dat uiteenlopende perspectieven sneller naar voren komen en kunnen leiden tot gezamenlijke opbouw van kennis.  verloren.

Voorbereiding

Voorzie per duo:

Opdracht

Een studente van Marokkaanse afkomst volgt de lerarenopleiding. Eén van de docenten wil graag iets doen rond intercultureel onderwijs. Daarbij wil hij een interculturele markt organiseren met standjes over ‘andere’ culturen en benadert hij verschillende studenten om een bijdrage te leveren over hun eigen etnische groep. De student weigert in eerste instantie. Dit wekt grote verbazing: het is toch ook in het belang van haar doelgroep?!

Geef individueel een antwoord op onderstaande vragen. Tracht vervolgens om samen met je partner tot consensus te komen. Tot slot wijst de docent enkele duo’s aan die hun oplossingen presenteren aan de andere studenten. Deze laatsten pikken hierop in indien ze andere oplossingen hebben. 

1. Welke visie op cultuur gaat hier schuil achter de vraag van de docent? 

2. Analyseer bovenstaande casus op basis van het TOPOI-model. Op welke wijze zijn de elementen taal, ordening, personen, organisatie en inzet relevant voor de interactie die hier plaatsvindt? Niet alle elementen hoeven noodzakelijk relevant te zijn.  

3. Wat kan de docent doen om deze reactie te voorkomen? Laat je in je aanbevelingen leiden door de 6 competenties voor leren VOOR diversiteit.  

Nabespreking

Mogelijke analyse

TAAL: /

ORDENING: de studente kan een verschillende interpretatie geven aan de organisatie van interculturele markten dan de docent. De student kan uit ervaring weten dat dergelijke bijeenkomsten vaak resulteren in folkloristische benaderingen van cultuur waarbij vooral traditionele, stereotiepe en uiterlijke aspecten in de verf worden gezet (voedsel, kunst, traditionele muziek, gebruiksvoorwerpen, …). Hier ligt echter ook de kans voor de studente om via deze gelegenheid dergelijke portretteringen van haar etnische-culturele achtergrond tegen te gaan.

PERSONEN: de studente ziet zichzelf waarschijnlijk in de eerste plaats als studente en niet als Marokkaanse. Daarbij spreekt de docent haar in de eerste plaats aan als Marokkaanse, als ‘vertegenwoordigster’ van haar cultuur. Dit verschil in perspectieven geeft mogelijk misverstanden. Daarnaast kan ook het belang van de etnisch culturele achtergrond in de definiëring van de eigen identiteit meespelen bij de studente. In hoeverre voelt zij zich verbonden met haar etnische groep en in hoeverre ontleent zij aan deze groep haar identiteit? Zowel vanuit een zwak als sterk identiteitsbesef kan de studente weigeren een bijdrage te leveren. Een zwak identiteitsbesef kan meebrengen dat zij zich niet uitdrukkelijk wil identificeren met de etnische groep. Een sterk etnisch identiteitsbesef kan ertoe leiden dat ze zich erg kritisch opstelt tegenover de wijze waarop de groep wordt geportretteerd.

ORGANISATIE: gezien het hier gaat om een vrijwillige bijdrage die wordt gevraagd van de studente door de docent gaan we ervan uit dat machtsverhoudingen niet bepalend (zouden mogen) zijn voor het verloop van deze casus. 

INZET: de doelen van de docent is het stimuleren van intercultureel onderwijs. De doelen van de studente zijn niet af te leiden uit de beschrijving van de casus. 

Wat kan de docent doen?

De docent hoeft de studenten met een niet-autochtone etnisch-culturele achtergrond niet apart aan te spreken op een bijdrage over hun etnische groep. Daarbij kan hij alle studenten in het algemeen om hun inbreng vragen. Hij kan de docent de studenten vrijlaten aan welke bijeenkomst ze een bijdrage willen leveren. Zo kan het voor een Marokkaanse studente ook interessant zijn een bijdrage te leveren aan een ‘Belgische’ bijeenkomst. Daarbij is het van belang te beseffen dat een geschiedenis van migratie niet gelijk staat aan de deskundigheid die gevraag wordt om een speciale bijeenkomst te organiseren. Deze deskundigheid kunnen andere studenten even goed hebben verworven. 

Casus & analyse op basis van: Hoffman, E. (2006). Interculturele gespreksvoering: theorie en praktijk van het TOPOI-model. Houten : Bohn Stafleu Van Loghum.

Alternatieven en transfer

Alternatieve werkvormen

Alternatieve toepassingen

  • Deze oefening kan ook kaderen binnen een stagepraktijk waarbin een incident of gebeurtenis waarin verschillende perspectieven aanwezigen zijn wordt geneanalyseerd op basis van het TOPOI-model.
  • Ook kunnen studenten aangespoord worden om op zoek te gaan naar casussen die op een gelijkaardige manier kunnen geanalyseerd worden.
  • Het TOPOI-model is slechts één mogelijke manier om een situatie te analyseren. Het is als een bril die je opzet om bepaalde facetten binnen een situatie waar te nemen. Men kan echter ook even goed een andere bril opzetten of zelfs intuïtief te werk gaan om zo tot dezelfde oplossingen te komen. Conform de visie op breed evalueren raden we dan ook aan om verschillende mogelijke oplossingsmanieren en uitkomsten aan te moedigen die aansluiten bij studenten hun competenties.

Transfer

  • Zowel het TOPOI-model als de 6 sleutelcompetenties voor leren VOOR Diversiteit kunnen toegepast worden in allerhande situaties waarin men zich bewust tracht te worden van de sociaal-culturele dynamieken die van invloed zijn op een gegeven situatie. 
Creative Commons License